เมล็ดกาแฟถือว่าเป็นปัจจัยแรกที่สำคัญที่สุด เป็นตัวกำหนดหลักว่ากาแฟแก้วนั้นเมื่อชงออกมาแล้วจะอร่อยหรือไม่ เราจึงต้องมีความรู้เกี่ยวกับเมล็ดกาแฟเล็กน้อย เพื่อเป็นแนวทางในการเลือกสรรเมล็ดกาแฟที่ดีมาใช้ กาแฟมีมากกว่า 6,000 พันธุ์ พันธุ์หลักๆที่นิยมกันมีสองสายพันธุ์คือ อราบิก้า(Arabica) และ โรบัสต้า(Robusta)ขอแบ่งเป็นกลุ่มดังนี้
เริ่มจากสายพันธุ์เลือดอราบิก้าบริสุทธิ์
– ทิปปิก้า(Typica) เป็นพันธุ์กาแฟเลือดบริสุทธิ์รุ่นแรกๆ
– เบอร์เบิ้น(ฺBourbon) กลายพันธุ์มาจากทิปปิก้า
– SL-28 เบอร์เบิ้นที่คัดสรรปลูกในเคนยา เช่น เอสเตต เคนยา(Estate Kenya)
– เอธิโอเปียน(Ethiopian)ชนิดของกาแฟที่เรียกซื่อตามพื้นที่ปลูกในเอธิโอเปีย เช่น Yirgacheffe หรือ Geisha ,Harra ,Sidamo
– มอคคา(Mocha)เป็นพันธุ์หนึ่งที่ดีและเก่าแก่ในโลก ปลูกตามไหลเขาในเยเมน มีซี่อเรียกตามท้องตลาดที่รู้จักกันดีคือ มัตตาริ(Mattari) ,ซานามิ(Sanami)
กลุ่มที่สอง
– คาทูรา(Caturra) เบอร์เบิ้นกลายพันธุ์เป็นต้นเตี้ยให้ผลดก
– คาทุย(Catual)เป็นการผสมข้ามพันธุ์ระหว่าง ทิปปิก้า เบอร์เบิ้น และคาทูรา
กลุ่มที่สาม
– คาติมอร์(Catimor)สายพันธุ์ที่ได้มีการผสมยีนของโรบัสต้าเข้าไปเพี่อให้มีความต้านทานโรคสูงและให้ผลผลิตมากแบบโรบัสต้า โดยใช้สายพันธุ์มาจากติมอร์ ซึ่งเป็นลูกผสมระหว่างอราบีก้ากับโรบัสต้า มาผสมกับอราบิก้าแท้ๆ ตัวอื่น คีอคาทูรา จึงเรียกกันว่า คาติมอร์ ปลูกกันแพร่หกลายในอเมริกากลาง ประเทศไทยปลูกคาติมอร์เกลือบร้อยเปอรเซ็นต์ โดยปลูกทดแทนพันธุ์อราบิก้าที่เคยปลูกมาก่อนบางไร่ก็มีกาแฟเก่าหลงเหลืออยู่บ้างกลายกาแฟราคาสูง สรุปแล้วบ้านเราเรียกรวมๆว่า อราบิก้า มีคุณสมบัติรวมๆที่มีกลิ่นหอม รสชาติดี อชิดิตี้สูง บอดี้ปานกลาง คาแฟอินต่ำกว่าโรบัสต้า

พันธุ์โรบัสต้า(Robusta) มักปลูกในบริเวณที่มีความสูงต่ำกว่าอราบิก้า ต้นกาแฟโรบัสต้าปลูกง่ายต้านทานโรคสูงและให้ผลผลิตสูง มีคุณลักษณะกลิ่นฉุนออกป่าๆ ไม่หอมนัก มีรสฝาดขมแข็งที้อ อชิดิตี้ต่ำ มีบอดี้สูงให้ความเข้มข้นในน้ำกาแฟดี คาแฟอินสูง กาแฟโรบัสต้าที่มีมูลค่าสูงที่สุดชนิดหนึ่งได่แก่ โกปี ลูวัค(Kopi Luwak)ของอินโดนิเซียเมล็ดกาแฟถูกเ้ก็บมาจากขี้ของชะมด(Common Palm Civet)ซึ่งกระบวนการย่อยภายในร่างกายชะมดทำให้รสชาติที่ดีเป็นพิเศษ